-
Motywatory
Środki motywacyjne, mające na celu zwiększenie wydajności pracy lub powodujące zadowolenie z niej. Dzielą się na trzy rodzaje: środki przymusu – opierają się na zagrożeniu sankcjami ze strony motywującego, który oczekuje podporządkowania osoby motywowanej własnym interesom, środki zachęty – koncentrują się na kształtowaniu pożądanych zachowań ...
-
Negocjacje zbiorowe
Negocjacje prowadzone między pracodawcą lub grupą pracodawców a przedstawicielami pracowników (np. organizacjami pracowników). Ich zakres w sferze poruszanych zagadnień, stron negocjacji czy przebiegu rokowań regulowany jest prawnie. Cele negocjacji zbiorowych koncentrują się wokół ustalenia warunków pracy i zatrudnienia oraz uregulowania ...
-
Niejednoznaczność roli
Niejednoznaczność roli pojawia się w sytuacji braku jasno zdefiniowanego zakresu obowiązków, celu czy kryteriów oceny stawianych pracownikowi zadań. Innymi słowy – występuje wtedy, gdy pracownik nie wie, czego się od niego oczekuje, nie potrafi określić ważności poszczególnych zadań czy stopnia ponoszonej odpowiedzialności. Przeważnie dotyczy ...
-
Nomenklatura Jednostek Terytorialnych dla Celów Statystycznych - NUTS
Standard geokodowania rozwinięty w Unii Europejskiej na potrzeby zbierania, opracowania i rozpowszechniania na obszarze UE porównywalnych danych dla określonych statystyk regionalnych (np. z zakresu demografii, rynku pracy i społeczeństwa informacyjnego). NUTS Dzieli terytorium UE na regiony o trzech różnych poziomach, w zależności od progów ...
-
Ocena okresowa pracowników
Metoda zarządzania personelem, spełniająca funkcję motywacyjną i pozwalająca ocenić potencjał rozwojowy pracownika. Stosując oceny okresowe uwzględnia się takie czynniki jak cechy osobowe wymagane na danym stanowisku, a także oczekiwane zachowania i efekty pracy. Na tej podstawie można określić, czy pracownik spełnia standardy wyznaczane przez ...
-
Odprawa
Odprawa pieniężna przysługuje pracownikowi zwolnionemu z przyczyn leżących po stronie pracodawcy (na mocy porozumienia stron bądź wypowiedzenia), który zatrudniał nie mniej niż 20 osób. Wysokość odprawy zależy od stażu pracy i jest to: jednomiesięczne wynagrodzenie w przypadku osób zatrudnionych mniej niż 2 lata u danego pracodawcy; dwumiesięczne ...
-
Okres wypowiedzenia
Regulowany prawnie czas między złożeniem oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy – ze strony pracownika lub pracodawcy – a jej rozwiązaniem. O długości okresu wypowiedzenia decyduje rodzaj zawartej umowy i staż pracy u danego pracodawcy. W przypadku umowy o pracę na czas określony okres wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie, jeśli umowa zawarta została ...
-
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju – OECD
Międzynarodowa organizacja gospodarcza, powołana do życia na mocy Konwencji Paryskiej (1960 r.) w miejsce Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC). Państwami założycielskimi było 20 najbardziej rozwiniętych państw świata (obecnie skupia 34 demokratyczne, wysoko rozwinięte kraje, w tym Polskę) – 17 Europy Zachodniej, Stany ...
-
Outsourcing
Strategia zarządzania przedsiębiorstwem, polegająca na powierzaniu wykonania pewnych zadań, funkcji czy procesów firmom zewnętrznym, specjalizującym się w określonym obszarze działalności. Korzyści płynące z takiego rozwiązania to przede wszystkim: redukcja kosztów, poprawa jakości wykonanych zadań, możliwość skupienia się na głównym profilu ...
-
Pakiet wynagrodzeń
Precyzyjnie dobrany zbiór finansowych i pozafinansowych elementów wynagrodzenia, mający na celu motywowanie pracowników. Rozwiązanie to, polegające na doborze składników wynagrodzeń w oparciu o wymagane kompetencje, zaangażowanie, rezultaty pracy czy różne oczekiwania pracowników, chroni firmę przed nadmiernymi podatkami, a co za tym idzie – ...
-
Park przemysłowy
Wyodrębniony zespół nieruchomości wraz z infrastrukturą pozostałą po restrukturyzowanych lub likwidowanych przedsiębiorstwach, utworzony przy udziale władz samorządowych na podstawie umowy cywilnoprawnej. Celem parku przemysłowego jest umożliwienie prowadzenia działalności gospodarczej na preferencyjnych warunkach (preferencyjne rozwiązania ...
-
Park technologiczny
Zespół wyodrębnionych nieruchomości wraz z infrastrukturą techniczną, których celem jest finansowe wsparcie rozwoju firm działających w branżach innowacyjnych, oferujących zaawansowane technologicznie produkty. Park ten dokonuje przepływu wiedzy i technologii pomiędzy jednostkami naukowymi a przedsiębiorcami. Oprócz transferu technologii oferuje ...
-
Partycypacja pracownicza
Partycypacja pracownicza najczęściej przybiera jedną z trzech form: udział pracowników w zarządzaniu przedsiębiorstwem, we własności lub zyskach przedsiębiorstwa; partycypacja przez związki zawodowe i pozazwiązkowe instytucje partycypacji; zakres uprawnień przedstawicielstwa pracowniczego, zarówno pod względem charakteru, jak i rodzaju spraw ...
-
Parytet Siły Nabywczej (PPPs)
Wskaźnik poziomu różnic w sile nabywczej poszczególnych walut; dostarcza informacji o kosztach towarów i usług w różnych krajach. PPPs używa się do zmiany wydatków wyrażonych w walutach krajowych na jedną wspólną (sztuczną) walutę, przez co eliminuje się efekt wpływu wahania kursów walut na różnice cen. Parytet uzyskuje się przez zebranie danych ...
-
Pensja
Wynagrodzenie wypłacane pracownikowi przez pracodawcę w równych odstępach czasu za wykonaną na jego rzecz pracę na mocy zawartej między stronami umowy. Wysokość pensji ustalana jest przy zawieraniu umowy. Pensja obciążona jest podatkiem dochodowym oraz składkami na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
-
Pertraktacje w sprawie umowy zbiorowej
Negocjacje pomiędzy pracodawcą (lub związkiem pracodawców) a związkami zawodowymi, których celem jest ustalenie warunków zatrudnienia – między innymi płacy zasadniczej, urlopów, dodatków, nadgodzin czy warunków pracy. Negocjacje mogą być prowadzone na różnych poziomach – zarówno na poziomie zakładu, jak i całego kraju (w przypadku określonej ...
-
Płaca
Wynagrodzenie przysługujące pracownikowi za świadczenie przez niego pracy na rzecz przedsiębiorstwa. Za najmniejszą jednostkę czasu pracy uznaje się godzinę, dlatego wynagrodzenie jest iloczynem płacy godzinowej i liczby przepracowanych godzin. Wysokość płac warunkowana jest głównie czynnikami takimi jak: wydajność pracy - do jej zwiększenia ...
-
Płaca brutto
Płaca całkowita, a więc zawierająca – obok wynagrodzenia wypłacanego pracownikowi – wszystkie składki, które są odprowadzane przez pracodawcę – składkę na ubezpieczenie emerytalne (19,52% – płacone po połowie przez pracownika i pracodawcę), rentowe (13% – płacone po połowie przez pracownika i pracodawcę) i chorobowe (2,45% - płacone w całości ...
-
Płaca godziwa
Poziom płacy zapewniający utrzymanie pracownika i jego rodziny – w polskich warunkach o płacy godziwej można mówić wtedy, gdy dwie pracujące w pełnym wymiarze czasu osoby pod względem finansowym mogą pozwolić sobie na wychowywanie dwójki dzieci. Według Europejskiej Karty Społecznej wynagrodzenie powinno zapewnić pracownikom i ich rodzinom godny ...
-
Płaca netto
Potocznie "na rękę" lub "do ręki" – wynagrodzenie otrzymywane przez pracownika za wykonaną przez niego pracę po odliczeniu wszystkich należnych składek, a więc składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy.
-
Płaca nominalna
Wynagrodzenie za pracę wykonywaną przez pracownika na rzecz pracodawcy wypłacone w formie pieniężnej. Płaca nominalna ma zasadniczy wpływ na utrzymanie równowagi rynkowej.
-
Płaca podstawowa
Stały składnik płacy uiszczany przez pracodawcę na rzecz pracownika. W jej skład, obok pensji zasadniczej, wchodzą wszelkie dodatki przypisane do określonego stanowiska pracy. Płaca podstawowa ma charakter finansowy (o ile pracownik nie wyrazi zgody na inną formę), wypłacana jest okresowo w ustalonym terminie i miejscu, jest obowiązkowa, osobista ...
-
Płaca realna
Ilość dóbr i usług, jaką można nabyć za otrzymywane wynagrodzenie. Płaca realna rośnie, gdy ceny utrzymują się na stałym poziomie przy wzroście płacy nominalnej, lub gdy ceny spadają przy niezmienionej bądź rosnącej wysokości płacy nominalnej. Analogicznie – płaca realna spada w przypadku wzrostu cen przy stałej bądź niższej płacy nominalnej i ...
-
Podaż pracy
Liczba osób chętnych do pracy w danym okresie za określoną stawkę płac. Pojęcie podaży wiąże się z ofertą – w tym przypadku to ludzie chcą sprzedać swoją pracę za pewną kwotę (wynagrodzenie). Wielkość podaży pracy zależy od takich czynników jak: wysokości płac, sytuacji demograficznej (liczba osób w wieku produkcyjnym), funkcjonowania rynku pracy ...
-
Podregion
Jednostka terytorialna na poziomie regionalnym wyodrębniona do celów statystycznych, związana z klasyfikacją NUTS (Nomenklatura Jednostek Terytorialnych dla Celów Statystycznych). W Polsce od roku 2008 istnieje 66 podregionów. Każde z województw grupuje kilka podregionów, a podregion grupuje kilka niższych jednostek, tj. powiatów.
-
Polityka płacowa
Kluczowy element systemu płac w przedsiębiorstwie. Polega na decydowaniu o wysokości płac w firmie w odniesieniu do wysokości płac na podobnych stanowiskach w innych firmach. Innymi słowy, polityka płacowa organizacji sytuuje ją pod względem struktury i poziomu wynagrodzeń względem porównywalnych organizacji na rynku. Polityka płacowa obejmuje ...
-
Popyt na pracę
Zapotrzebowanie pracodawców na pracę. Wysokość popytu determinują: koszty pracy (im wyższe koszty tym niższy popyt), wydajność pracy (im większa wydajność tym mniejszy popyt), zapotrzebowanie na określone dobra i usługi, stan koniunktury gospodarczej. Praca jest przedmiotem transakcji, a za jej wykonanie przysługuje pracownikowi wynagrodzenie. ...
-
Praca nakładcza
Potocznie "chałupnictwo" – forma zatrudnienia odrębna od stosunku pracy, najczęściej wykonywana w domu, w dowolnie ustalonych godzinach, wolna od bezpośredniej kontroli ze strony zlecającego. Z tych względów forma ta jest szczególnie korzystna dla matek opiekujących się dziećmi i osób niepełnosprawnych. Wykonywana jest na podstawie umowy o pracę ...
-
Praca tymczasowa
Praca wykonywana na rzecz pracodawcy (zwanego użytkownikiem) w oparciu o umowę o pracę na czas określony lub umowę o pracę na czas wykonywania określonej pracy. Rekrutacją pracowników tymczasowych zajmują się agencje pracy tymczasowej. Zadania podejmowane przez pracowników tymczasowych cechują się: okresowym, sezonowym, doraźnym charakterem; ich ...
-
Praca w niepełnym wymiarze czasu
Praca wykonywana w wymiarze czasu mniejszym, niż wynosi określony przepisami jej dzienny lub tygodniowy wymiar, opłacana proporcjonalnie do ilości przepracowanych godzin. Jej zaletą jest elastyczność – nie tylko pozwala na pracę np. przez trzy dni w tygodniu, ale również na uniknięcie przekraczania dziennej normy czasu pracy, dzięki czemu może ...
-
Prawo pracy
Gałąź prawa regulująca kwestie związane ze stosunkiem pracy między zaangażowanymi w niego stronami, czyli pracownikiem i pracodawcą; zawiera również regulacje dotyczące organizacji pracodawców i pracowników, układów i sporów zbiorowych, a także partycypacji pracowniczej i dialogu w zbiorowych stosunkach pracy. Podstawowym aktem prawnym ...
-
Premia
Składnik wynagrodzenia bieżącego, stanowiący dodatek do pensji zasadniczej. Jej przyznanie uzależnione jest od spełnienia ściśle określonych w odpowiednim regulaminie kryteriów – premia nie może mieć charakteru uznaniowego (taki charakter ma nagroda, często mylnie nazywana premią uznaniową). Ważnym elementem jest również konieczność sformułowania ...
-
Profil kompetencyjny
Określa poziom wymaganych na danym stanowisku kompetencji i zachowań (w odróżnieniu od modelu kompetencji, który opisuje, jakie kompetencje i zachowania są wymagane). Przykładowo – model koncepcyjny zakłada, że sprzedawca powinien wyróżniać się uprzejmością i umiejętnością budowania relacji. Następnie cechom tym przypisuje się oczekiwany stopień ...
-
Projektowanie stanowisk pracy
Działanie mające na celu ustalić zakres obowiązków, zachowań i odpowiedzialności odnoszących się do danego stanowiska pracy, a także relacji, łączących pracowników na poszczególnych stanowiskach z innymi osobami z organizacji. Istnieje kilka podejść do projektowania stanowisk pracy: podstawowym z nich jest specjalizacja, polegająca na dzieleniu ...
-
Prowizja
Wynagrodzenie pobierane za pomoc w przeprowadzeniu transakcji (najczęściej jej wysokość stanowi pewien ustalony procent od danej transakcji) przez osobę fizyczną, instytucję lub osobę prawną. Przykładem mogą być operacje bankowe – bank jako pośrednik pobiera pewną kwotę za dokonanie określonej czynności na rzecz zlecającego .