-
Freelancer
Określenie użyte po raz pierwszy przez Waltera Scotta w celu opisania najemnego wojownika. Obecnie oznacza „wolnego strzelca” – osobę realizującą projekty na zlecenie, niepracującą na etacie. Narzędziem umożliwiającym pozyskiwanie zleceń przez freelancerów stał się internet – to dzięki niemu taka forma ścieżki zawodowej zyskuje na popularności, ...
-
Fundusz pracy
Państwowy fundusz celowy, działający od 1990 r. i podlegający Ministrowi Pracy i Polityki Społecznej (Fundusz Pracy powstał już w roku 1933, jednak w czasach PRL-u został zlikwidowany). Celem istnienia Funduszu jest zebranie środków na aktywizację i wsparcie osób bezrobotnych, dlatego to właśnie sytuacja na rynku pracy (poziom bezrobocia, liczba ...
-
GOW - Gospodarka Oparta na Wiedzy
Model rozwoju gospodarczego ukształtowany w latach 90. XX wieku (choć jego genezy upatrywano w zapoczątkowanym po II wojnie światowej rozwoju sektora ICT), w którym to właśnie wiedza (a nie środki trwałe) jest motorem stymulującym rozwój gospodarczy i najważniejszym zasobem. Do powstania tego modelu przyczyniła się rosnąca rola nauki i dynamiczny ...
-
Gratyfikacja
Dodatkowe wynagrodzenie wypłacane pracownikowi ze względu na szczególne osiągnięcia, wysoki poziom osiąganych przez niego wyników lub z okazji jakiegoś święta, np. jubileuszu firmy. W pierwszym przypadku gratyfikacja pełni funkcję motywacyjną, jest ważnym czynnikiem psychologicznym skłaniającym do podejmowania określonych działań, w drugim – może ...
-
Grupowanie stanowisk
Metoda podziału stanowisk według pewnego logicznego układu. Stanowiska grupuje się przede wszystkim według funkcji lub przedmiotu. Stanowiska łączone wg funkcji wymagają podobnych lub takich samych czynności – dzięki temu każdy dział obsadzony jest ekspertami z danej dziedziny. Grupowanie według przedmiotu polega na koncentrowaniu czynności wokół ...
-
Hackmana i Oldhama teoria satysfakcji z pracy
Koncepcja zadowolenia z pracy i motywacji wewnętrznej, należąca do nurtu work-design (satysfakcja zawodowa uwarunkowana środowiskowo), stworzona w latach 60-tych XX wieku przez Hackmana i Oldhama. Według tej teorii o satysfakcji z pracy decydują trzy czynniki: Postrzeganie przez pracownika pracy jako sensownej, ponoszenie odpowiedzialności za ...
-
Hierarchia źródeł prawa pracy
Akty prawne o charakterze ogólnym, określające relacje pracodawca-pracownik, uporządkowane pod względem rangi z zastrzeżeniem, że akty niższego rzędu nie mogą stać w sprzeczności z aktami wyższego rzędu. W Polsce hierarchia przedstawia się następująco: Konstytucja RP, Ustawy (Kodeks pracy), Akty wykonawcze do ustaw (rozporządzenia Rady Ministrów ...
-
Honorarium
Wynagrodzenie za pracę głównie w wolnych zawodach, takich jak zawody artystyczne. Do cech charakterystycznych honorarium należą: nie jest ono wypłacane regularnie, a zależnie od czasu wykonania danej usługi; jego wysokość określana jest w umowie między wykonawcą a nabywcą autorskich praw majątkowych; wykonawcy przysługuje odrębne honorarium za ...
-
Imienne raporty miesięczne
Miesięczne oświadczenia o wynagrodzeniu osoby podlegającej ubezpieczeniom społecznym przekazywane do ZUS-u przez pracodawcę (płatnika składek) za dany miesiąc kalendarzowy w określonych prawem przypadkach.
-
Indywidualne formy wynagrodzeń
Wynagrodzenie powiązane z indywidualnym wkładem pracy danego pracownika i osiąganymi przez niego rezultatami. Do indywidualnych form wynagrodzeń należą: forma czasowa, a więc wynagrodzenie za określony czas pracy; formy akordowe (akord od sztuki lub akord czasowy), w ramach których wynagrodzenie zależne jest od stopnia wykonania norm produkcji ...
-
Indywidualny rozkład czasu pracy
Rozkład czasu pracy charakteryzujący się indywidualnym, dostosowanym do danego pracownika określeniem dni i godzin, w jakich wykonywać będzie on pracę. Ustalany jest przez pracodawcę na pisemny wniosek pracownika w ramach obejmującego go systemu czasu pracy. Ustalając indywidualny rozkład czasu pracy, zachowane muszą być następujące zasady ...
-
Inkubator technologiczny
Instrument o zasięgu lokalnym, nakierowany na tworzenie oraz wspieranie w początkowej fazie bytności rynkowej nowoczesnych firm z sektora MŚP. Jest to jednostka wyodrębniona budżetowo, organizacyjnie oraz lokalowo, oferująca znacznie korzystniejsze (preferencyjne) od rynkowych ceny czynszu za wynajem pomieszczeń, jak również kompleksowe usługi ...
-
ITO - Information Technology Offshoring
Przenoszenie niektórych procesów informatycznych do innego kraju, głównie w celu redukcji kosztów oraz poprawy efektywności danych funkcji przedsiębiorstwa. Do rozwoju usług ITO przyczynił się postęp technologiczny i rozwój sieci komunikacyjnej, jak również schematyzacja i digitalizacja zadań. Liderami w realizacji usług ITO są obecnie Indie oraz ...
-
Job sharing
Elastyczna forma zatrudnienia, w ramach której dwóch pracowników dzieli między siebie czas i obowiązki wynikające z pracy na jednym stanowisku w pełnym wymiarze czasowym. Najczęściej spotykanym podziałem jest 50:50. Job-sharing może przybrać jedną z trzech form: Shared responsibility (dzielona odpowiedzialność) – partnerzy wykonują te same ...
-
Klauzula wzrostu kosztów utrzymania
Zapisy w umowie o pracę, które chronią pracowników przed konsekwencjami inflacji – dzięki klauzuli pracownicy mogą bowiem uzyskać część lub całość corocznej rekompensaty za obniżkę siły nabywczej pieniądza (wywołanej inflacją mierzoną przy pomocy indeksu cen konsumpcyjnych). Środki rekompensujące różnicę między wynagrodzeniem a wzrostem cen ...
-
Klin podatkowy
Procentowy udział obciążeń pozapłacowych do całkowitych kosztów pracy ponoszonych przez pracodawcę. Określany również jako różnica między wynagrodzeniem netto a wynagrodzeniem brutto powiększonym o składki na ubezpieczenie społeczne (pokrywane przez pracowników). Wysokość klina podatkowego wpływa na postrzeganie atrakcyjności danego państwa w ...
-
Kluczowe kompetencje
Najważniejsze i najbardziej podstawowe umiejętności wyodrębnione przez Unię Europejską, których posiadanie i rozwijanie ma być szansą na osiągnięcie sukcesu zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym. Wyróżnia się osiem kluczowych kompetencji: porozumiewanie się w języku ojczystym, porozumiewanie się w obcych językach, kompetencje matematyczne i ...
-
Kompetencje
Konglomerat trzech czynników: wiedzy z danego zakresu, umiejętności postawy (chęci do praktycznego wykorzystania posiadanej wiedzy). Jako jedna ze składowych kompetencji wymieniane są również cechy osobowościowe. Kompetencje nabywane są przez całe życie, a ich oceny dokonuje się głównie poprzez obserwacje zachowań. Za G. Filipowiczem wyróżnić ...
-
Kompetencje specyficzne dla funkcji
Kompetencje wymagane w pracy na określonym stanowisku lub w konkretnym zawodzie. Na ich podstawie można dokonać porównań między pracownikami danej komórki organizacyjnej, a także zaplanować ścieżkę rozwoju zawodowego pracowników.
-
Kompetencje specyficzne dla roli
Tzw. hierarchiczne, wymagane od pracowników w związku z pełnionymi przez nich rolami (lider, strateg, pracownik szeregowy itp.). Na ich podstawie możliwe jest porównywanie pracowników na tych samych szczeblach hierarchii oraz planowanie ich ścieżek rozwoju.
-
Konflikt roli
Ludzie pełnią w społeczeństwie wiele ról, takich jak rola pracownika, przyjaciela, męża, ojca, członka stowarzyszenia, wolontariusza, katolika itd. Rola jest zestawem oczekiwań wobec osoby ją pełniącej, a także zbiorem nałożonych na nią praw i obowiązków. Konflikt roli, objawiający się stanem psychicznego napięcia, pojawia się, gdy niemożliwe ...
Tematy: konflikt roli, rola -
Koszt zatrudnienia
Koszt ponoszony przez pracodawcę w związku z zatrudnieniem pracownika, zależny od rodzaju zawartej z nim umowy. W przypadku umowy o pracę są to składki na ubezpieczenia (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe, zdrowotne, na Fundusz Pracy oraz na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych). Część kosztów potrącana jest od wynagrodzenia ...
-
Koszty pracy
Koszty ponoszone przez pracodawcę w związku z zatrudnieniem pracowników, obejmują wynagrodzenie brutto pracowników, obciążenia pozapłacowe (połowa składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe), a także środki na dokształcanie personelu, opłacenie dojazdów do pracy, podróże służbowe czy rekrutację pracowników. Wyróżnić można również jednostkowe ...
-
Kształcenie ustawiczne
Proces ciągłego podnoszenia kwalifikacji, rozwijania talentów, szeroko rozumianego doskonalenia się osób dorosłych, trwający w ciągu całego życia jednostki. Kształcenie ustawiczne jest odpowiedzią na zmieniające się warunki życia i wymagania, jakie stawia świat poprzez rozwój nowoczesnych technologii i dynamikę zmian zachodzących na rynku (bez ...
-
Kultura organizacyjna
Normy, wartości, przekonania, postawy i wzory zachowań funkcjonujące w danej organizacji, przeważnie w sposób podświadomy. Kultura organizacyjna jest wynikiem kilku czynników: typu otoczenia, typu oraz cech organizacji, jak również cech uczestników tworzących daną kulturę (płeć, wiek, doświadczenie itp.). Kultura organizacyjna spełnia trzy ...
-
Limitowanie pracy
Rozwiązanie wykorzystywane w sytuacji, gdy: popyt na dobra produkowane bądź oferowane przez przedsiębiorstwo spada, nastąpiła restrukturyzacja firmy, nastąpiła zmiana sposobu działania firmy automatyzacja procesów produkcyjnych doprowadziła do spadku zapotrzebowania na pracę. Wśród form limitowania pracy można wyróżnić: likwidację pracy w ...
-
Lokaut
Wykorzystywany przez pracodawców (w Polsce nieuregulowany prawnie) sposób na uniemożliwienie pracy pracownikom przez stałe lub czasowe zamknięcie zakładu pracy. Jego celem jest: wymuszenie na pracownikach przyjęcia gorszych warunków pracy (lokaut ofensywny, uznawany za nielegalny), obrona przed nielegalnym strajkiem (lokaut defensywny) bądź ...
-
Metody wartościowania pracy
Sposoby oceny pracy mające na celu ustalenie adekwatnego na danym stanowisku wynagrodzenia. Wyróżnić można dwie metody wartościowania pracy: metody sumaryczne - polegają na całościowej ocenie pracy bez szczegółowej analizy jej elementów składowych (np. rangowanie stanowisk) metody analityczne - zakładają wnikliwe spojrzenie na wymagania danego ...
-
Migracja
Zjawisko polegające na przemieszczaniu się ludności. Można je podzielić ze względu na rozmaite czynniki: Zasięg – migracje wewnętrzne (wewnątrz danego kraju) i zewnętrzne (z jednego kraju do innego); Przyczynę – migracje ekonomiczne (zła sytuacja gospodarcza), polityczne (sytuacja polityczna, konflikty); Czas trwania – migracje czasowe i stałe; ...
-
Minimalna wysokość wynagrodzenia
Ustalana na drodze prawnej minimalna kwota, jaką pracodawca jest zobligowany wypłacić pracownikowi zatrudnionemu w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy. Zgodnie z ustawą z dnia 10 października 2002 roku, w okresie pierwszego roku pracy danego pracownika jego płaca nie może być niższa niż 80% wysokości minimalnego wynagrodzenia (dla osób po raz ...
-
Mobbing
Termin po raz pierwszy użyty przez szwedzkiego naukowca Petera-Paula Heinemanna w odniesieniu do zachowań występujących w grupach społecznych. Oznacza długotrwałe, systematyczne działania mające na celu poniżenie, ośmieszenie, zastraszenie czy wyrządzenie innych szkód pracownikowi, a w konsekwencji wyeliminowanie go z grupy. Mobbing przeważnie ...
-
Mobilność zawodowa
Umiejętność reagowania na zmieniające się wymagania rynku pracy poprzez nabywanie nowych kwalifikacji, dokształcanie, rozwijanie kompetencji wymaganych przez pracodawcę, a także gotowość do przebranżowienia, zmiany pracy czy miejsca zamieszkania. Do głównych przyczyn mobilności zawodowej należą: bezrobocie, chęć zmiany pracy, rozwój nowych ...
-
Molestowanie
Nieakceptowane społecznie zachowanie naruszające godność osobistą drugiej osoby. Objawia się w niepożądanych, motywowanych niechęcią bądź uprzedzeniem działaniach, mających na celu wprowadzenie (np. w miejscu pracy) wrogiej, poniżającej czy zastraszającej atmosfery wobec danej jednostki. Polskie prawo reguluje kwestię molestowania w Kodeksie ...
-
Molestowanie seksualne
Nieakceptowane społecznie zachowanie o charakterze seksualnym naruszające godność osobistą drugiej osoby bądź mające na celu jej poniżenie. Najczęściej przybiera postać czynienia sugestii bądź aluzji, obraźliwego flirtowania, dotykania, domagania się korzyści seksualnych czy też składania propozycji o takim podłożu. Aby podobne zachowanie mogło ...
-
Motywacja
Oparta na zespole procesów fizjologicznych i psychicznych dyspozycja, przejawiająca się w gotowości do podjęcia określonych działań. Motywacja może być wewnętrzna lub zewnętrzna. Motywacja wewnętrzna pojawia się w chwili dążenia do zaspokojenia określonych potrzeb; wynika z treści danego działania, pobudzać mogą ją zarówno aktualnie docierające ...