-
Przerywany czas pracy
System charakteryzujący się tym, że pracownik nie wykonuje pracy nieprzerwanie, ale jest ona podzielona na dwie części. W przypadku tego rodzaju pracy muszą być spełnione następujące warunki: istnienie z góry ustalonego rozkładu godzin pracy (pracodawca nie może zmieniać go zależnie od swojej woli czy potrzeb w danym momencie); dopuszczalna jest ...
-
Raport płacowy
Zestawienie płac na poszczególnych stanowiskach, będące narzędziem wspomagającym zarządzanie, wykorzystywanym głównie w dużych firmach. Służy pracodawcom do ustalania wysokości wynagrodzeń na poszczególnych stanowiskach poprzez porównanie ich z wysokością wynagrodzeń na analogicznych stanowiskach w konkurencyjnych organizacjach. Raporty pozwalają ...
-
Regulamin pracy
Wewnątrzzakładowy akt normatywny, który reguluje kwestie związane z organizacją pracy w zakładzie, określa prawa i obowiązki zarówno pracodawcy, jak i pracowników, musi także zawierać informację o karach porządkowych przewidzianych w art. 108 Kodeksu pracy. Co ważne – nie może być mniej korzystny dla pracowników niż przepisy Kodeksu pracy czy ...
-
Rodzina stanowisk
Grupa stanowisk wyodrębniona na podstawie podobieństwa pod względem profilu zawodowego, poszczególnych umiejętności pracowników zajmujących dane pozycje, lub w oparciu o sprawowane funkcje, poziom wiedzy i umiejętności, rodzaj pracy czy przynależność do określonej komórki organizacyjnej.
-
Równoważny czas pracy
System pozwalający na takie rozłożenie godzin pracy, aby wydłużenie pracy w jednym dniu skutkowało skróceniem pracy w innym dniu (lub dniami wolnymi od pracy). Zasady równoważnego czasu pracy reguluje art. 135 Kodeksu Pracy – według niego dobowy wymiar czasu pracy nie może być wydłużony o więcej niż 12 godzin w okresie rozliczeniowym ...
-
Ruchomy czas pracy
W ramach ruchomego czasu pracy pracownik sam decyduje, o której godzinie rozpoczyna i kończy pracę, jednak musi się to odbywać w przedziale czasowym wyznaczonym przez pracodawcę dla poszczególnych dni, z zachowaniem 8-godzinnego dnia i 40-godzinnego tygodnia pracy. Równocześnie zachowane musi być prawo do 11-godzinnego dobowego odpoczynku ...
-
Ryczałt
Kwota pieniężna przysługująca z jakiegoś tytułu (np. ryczałt podatkowy czy zryczałtowana opłata pocztowa), której wysokość ustalana jest z góry. W przypadku wynagrodzenia ryczałtowego wykonawca nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia za wykonywaną pracę – jest ono ustalone i nie ulega zmianie. W sytuacji jednak, gdy wykonawcy groziłaby duża ...
-
Rynek pracy
Rynek ekonomiczny, na którym stronami wymiany są pracownicy oferujący swoją pracę (podaż pracy) i pracodawcy oferujący stanowiska pracy (popyt na pracę). Gdy podaż pracy i popyt na pracę są równe, rynek znajduje się w stanie równowagi. Z reguły jednak mamy do czynienia z nadwyżką podaży pracy nad popytem, co skutkuje zjawiskiem bezrobocia. ...
-
Schemat genewski
Schemat opracowany w 1960 r. przez Międzynarodową Organizację Pracy, zawierający kryteria oceny stopnia trudności pracy. Należą do nich: wymagania psychiczne, wymagania fizyczne, odpowiedzialność warunki środowiska pracy. Schemat ten został następnie rozwinięty przez REFA – organizację zajmującą się badaniem procesów pracy, która wyszczególniła, ...
-
Siatka płac
Struktura wynagrodzeń w danej firmie, ukazująca różnice w wysokości płac na poszczególnych stanowiskach, w zależności od ich usytuowania w hierarchii. Siatka płac powinna uwzględniać zarówno ważność stanowisk dla firmy, jak również sytuację na rynku pracy – jeżeli mamy do czynienia z niedoborem konkretnej grupy specjalistów, przełoży się to na ...
-
Składniki dodatkowe wynagrodzenia
Dobrowolnie przyznawane przez pracodawcę dodatki do obligatoryjnego wynagrodzenia, których zasady przyznawania i wypłacania określane są w wewnętrznym regulaminie firmy, układach zbiorowych pracy funkcjonujących u danego pracodawcy bądź w umowie o pracę. Składnikami dodatkowymi wynagrodzenia mogą być na przykład: premie, dodatki, nagrody, ...
-
Staż zawodowy
Instrument mikroekonomiczny wchodzący w skład aktywnych polityk rynku pracy, którego celem jest wsparcie osób bezrobotnych poprzez umożliwienie im zdobycia praktycznych umiejętności potrzebnych do wykonywania określonej pracy. Staże kierowane są do osób bezrobotnych, które: nie ukończyły 25 roku życia lub 27 roku życia (jeśli nie minął rok od ...
-
Stopa bezrobocia
Wielkość statystyczna wyrażona w procentach, definiowana jako stosunek liczby osób bezrobotnych do liczby osób aktywnych zawodowo (bezrobotni + pracujący). Rzeczywista stopa bezrobocia zawsze jest wyższa od tej oficjalnej – uwzględnia ona bowiem wszystkie osoby pozostające bez pracy, nie tylko te zarejestrowane w Urzędzie Pracy (za osoby ...
-
Stopa bezrobocia długotrwałego
Wyrażona w procentach wielkość statystyczna, będąca stosunkiem liczby osób bezrobotnych przez okres minimum 12 miesięcy do liczby osób aktywnych zawodowo (suma osób pracujących i bezrobotnych).
-
Stopa bezrobocia rejestrowanego
Wyrażony w procentach stosunek liczby osób zarejestrowanych jako osoby bezrobotne do liczby cywilnej ludności aktywnej zawodowo (suma zarejestrowanych bezrobotnych i pracujących, z pominięciem osób odbywających czynną służbę wojskową oraz pracowników jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa ...
-
Stosunek pracy
Więź prawna łącząca pracownika i pracodawcę, na mocy której obie strony zobowiązują się do określonych zachowań – pracownik do wykonywania pracy na rzecz pracodawcy, pracodawca natomiast do wypłaty określonego wynagrodzenia. Aby można było mówić o stosunku pracy, spełnione muszą być wszystkie z następujących warunków: określone zostały zadania do ...
-
Strajk
Forma nacisku społecznego, stosowana przez różne grupy społeczne (głównie robotników najemnych) w celu uzyskania określonych korzyści, z reguły ekonomicznych lub politycznych. Wyróżnić można: strajk włoski, polegający na zwolnieniu tempa pracy i obniżeniu jej wydajności; strajk głodowy, w trakcie którego strajkujący odmawiają przyjęcia pożywienia ...
-
Success fee
Rodzaj wynagrodzenia przyznawany zleceniobiorcy, którym może być pracownik lub zespół pracowników, za osiągnięcie konkretnego rezultatu, np. realizację projektu w wyznaczonym czasie – w przypadku współpracy z firmami z zakresu doradztwa personalnego będzie to znalezienie odpowiedniego pracownika.
-
System ocen pracowniczych
Narzędzie zarządzania zasobami ludzkimi, będące elementem kultury danej organizacji. Ma na celu wartościowanie: postaw pracowników, ich cech i zachowań, umiejętności, a także poziomu wykonywania przez nich powierzonych zadań. Oceny mogą być wyrażone w formie ustnej lub pisemnej. Do elementów systemu ocen pracowniczych należą: cele oceniania, ...
-
System pracy weekendowej
W ramach tego systemu praca wykonywana jest w niepełnym wymiarze czasu wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. Podstawą wprowadzenia takiego systemu jest umowa o pracę, natomiast niezbędnym warunkiem – pisemny wniosek pracownika. Cechą charakterystyczną jest, że dobowy wymiar czasu pracy może zostać w tym przypadku wydłużony do 12 godzin ...
-
System skróconego tygodnia pracy
System polegający na świadczeniu przez pracownika pracy przez mniej niż 5 dni w tygodniu, przy jednoczesnym wydłużeniu dobowego wymiaru czasu pracy do maksymalnie 12 godzin (dlatego w praktyce przy zatrudnieniu na pełen etat możliwe jest skrócenie tygodnia pracy do 4 dni), w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca. Taki system ...
-
Szara strefa
Ukrywana przed organami podatkowymi, celnymi i innymi instytucjami kontrolnymi działalność gospodarcza. Szara strefa, zgodnie z definicją zawartą w Systemie Rachunków Narodowych, obejmuje: legalną, ale potajemną produkcję, produkcję nielegalną, nieformalną produkcję gospodarstw domowych na własny użytek. Głównym powodem występowania szarej strefy ...
-
Średnia stawka za godzinę
Wynagrodzenie przysługujące pracownikowi za przepracowanie godziny. Oblicza się ją dzieląc wynagrodzenie (brutto lub netto) przez 160 godzin (w przypadku normowanego czasu pracy).
-
Świadczenia nieobowiązkowe
Elementy wynagrodzenia, których przyznawanie zależne jest od woli pracodawcy – nie są one obligatoryjne pod względem prawnym. Do tych elementów wynagrodzenia zaliczamy np. premie, bonusy.
-
Świadczenia obowiązkowe
Materialne elementy wynagrodzenia pracownika, których przyznanie jest obligatoryjne i zależne od podstawy prawnej. Obowiązkowe są świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego: w razie choroby, macierzyństwa, z tytułu następstw wypadków przy pracy oraz z tytułu choroby zawodowej.
-
Świadectwo pracy
Dokument wydawany pracownikowi przez pracodawcę po wygaśnięciu lub rozwiązaniu stosunku pracy. Świadectwo pracy zawiera informacje odnośnie: okresu wykonywanej pracy, rodzaju wykonywanej pracy, zajmowanych stanowisk, trybu rozwiązania umowy, a także inne informacje niezbędne do ustalenia uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia ...
-
Telepraca
Forma zatrudnienia wprowadzona do Kodeksu pracy w 2007 roku. Do jej charakterystycznych cech zaliczyć należy trzy elementy: wykonywana jest poza zakładem pracy, wykonywana jest regularnie, wykonywana jest przy pomocy środków komunikacji elektronicznej – telefonu, faksu i Internetu. W przypadku zatrudnienia nowego pracownika, nie ma prawnych ...
-
Turystyka motywacyjna
Narzędzie zarządzania personelem, które ma na celu zwiększenie lojalności i motywacji pracowników. Turystyka ta przypomina turystykę rekreacyjną (nastawiona jest na rozrywkę, odpoczynek, poznawanie innych kultur itd.), jednak w gruncie rzeczy służy celom biznesowym. Polega na opłacaniu przez pracodawcę wyjazdów – z reguły w atrakcyjne, luksusowe ...
-
UE 15
Państwa tak zwanej „Starej Unii”, tworzące Unię Europejską przed rokiem 2004. Są to: Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy.
-
UE 25
Obszar „Starej Unii” oraz dziesięciu nowych państw członkowskich (Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry) które zostały włączone do Wspólnoty 1 maja 2014 roku.
-
UE 27
Obszar Unii Europejskiej po 1 stycznia 2007 roku, kiedy to do Wspólnoty dołączyły Rumunia oraz Bułgaria.
-
Układy zbiorowe pracy
Porozumienie normatywne zawierane między pracodawcami lub organizacjami pracodawców a związkiem lub związkami zawodowymi, określające zobowiązania stron stosunku pracy. Układy mogą poszerzać uprawnienia pracownicze zawarte w Kodeksie pracy, jednak uregulowania takie nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy. Kompleksowo ...
-
Umowa agencyjna
Umowa z zakresu pośrednictwa handlowego, obligująca agenta do stałego pośredniczenia za wynagrodzeniem (z reguły prowizyjnym) przy zawieraniu umów między klientem a zlecającym (lub w jego imieniu). W praktyce polega to na tym, że agent poszukuje klientów, przedstawia im ofertę oraz warunki umowy, a następnie zawiera umowę, za którą otrzymuje ...
-
Umowa na czas nieokreślony
Forma zatrudnienia, która wiąże strony stosunku pracy bezterminowo (nie ustala się daty zakończenia umowy), zapewniając tym samym pracownikowi stabilizację zatrudnienia. Umowa na czas nieokreślony musi być zawarta na piśmie i określać: rodzaj wykonywanej pracy miejsce wykonywania pracy wysokość wynagrodzenia termin rozpoczęcia pracy wymiar czasu ...
-
Umowa na czas określony
Forma zatrudnienia, która wiąże strony stosunku pracy do określonego w umowie terminu – co ważne, Kodeks pracy nie określa, jaka może być maksymalna długość takiego okresu. Jeżeli strony w następujących po sobie okresach zawierają kolejne umowy na czas określony, trzecia z nich musi już być umową na czas nieokreślony (o ile pomiędzy umowami nie ...