Utrata pracy: jak odbudować pewność siebie?

Przeczytaj także: Strata pracy. Jak sobie z tym poradzić?

Czy utrata pracy była „moją winą”?

Jeśli zostaliśmy zwolnieni, gdyż nie przykładaliśmy się do obowiązków służbowych i przez własne niedbalstwo zawalaliśmy projekty, faktycznie powinniśmy winić siebie za utratę pracy. Jednak zdarza się, że tracimy pracę z tzw. winy pracodawcy. Kodeks Pracy dokładnie określa, w jakich przypadkach możemy mówić o „zwolnieniu z winy pracodawcy” (np. przy likwidacji naszego stanowiska pracy) oraz jakie uprawnienia przysługują zwolnionemu pracownikowi (np. odprawa).

Jeśli zostaliśmy zwolnieni pomimo dobrego wywiązywania się z obowiązków, to w takiej sytuacji należy przede wszystkim nie obwiniać siebie. Nie myśleć w stylu „gdybym siedział dłużej w pracy/gdybym nie poszła na urlop/ gdybym jeszcze bardziej angażowała się w pracę/gdybym był jeszcze lepszy z…, to by mnie nie zwolnili”. Takie myślenie jest bardzo autodestrukcyjne.

Jeszcze bardziej poczucie własnej wartości obniża „samobiczowanie” polegające na myśleniu, że „skoro mnie zwolnili, to znaczy, że jestem beznadziejnym pracownikiem/jestem już za stary na to stanowisko/moje kwalifikacje się zdezaktualizowały/nie nadaję się do tej pracy”.

Musimy pogodzić się z tym, że obecnie nawet świetny pracownik może być zwolniony. Jeśli powiemy sobie „wykonywałem moją pracę najlepiej, jak mogłem/osiągnęłam wiele sukcesów w pracy/zrobiłem dla tej firmy wiele wartościowych rzeczy”, łatwiej będzie nam utrzymać wiarę we własne kwalifikacje, nie popadać w poczucie bezradności i czucie się bezwartościowym.

Trzeba pamiętać, że utrata pracy nie oznacza przecież utraty kompetencji i doświadczenia, które były niezbędne do jej wykonywania. Należy też wystrzegać się przenoszenia faktu utraty pracy na inne sfery np. popadać w myślenie typu „straciłem pracę, więc jestem beznadziejnym człowiekiem, nie zasługuję na nic dobrego, nikt mnie nie docenia, nic mi się w życiu nie udaje”.
Co mam do zaoferowania nowemu pracodawcy?

Przed nowym pracodawcą musimy pokazać się jako osoby optymistycznie nastawione do życia i przekonane o własnej wartości. Jeśli ty sam nie uważasz się za wartościowego pracownika, to jak chcesz przekonać pracodawcę, żeby cię zatrudnił??

Aby przygotować się do rozmów kwalifikacyjnych, a jednocześnie wzmocnić pewność siebie po utracie pracy, warto wypisać sobie wszystkie ważne projekty i zadania, jakie z sukcesem zrealizowaliśmy. Następnego dnia przejrzyj tą listę – na pewno przypomnisz sobie kolejne zadania, które ci się udały. Rób tak przez kilka dni. Dopiero wtedy lista będzie kompletna. Trudno za jednym razem przypomnieć sobie to wszystko, czego dokonaliśmy w pracy.

Następnie przeanalizuj listę i wypisz, jakie kompetencje, umiejętności, doświadczenia były niezbędne, aby tego wszystkiego dokonać. Bierz pod uwagę nie tylko tzw. twarde kompetencje (np. umiejętność robienia bilansu, pracy na bazach danych czy opracowywanie strategii marketingowej). Wypisz też swoje miękkie kompetencje np. umiejętność pracy w zespole i budowania relacji, dokładność, odpowiedzialność, radzenie sobie w trudnych sytuacjach, opanowanie, umiejętność uczenia się nowych rzeczy, pracę nad wieloma zadaniami równocześnie itp. Następnego dnia znów spójrz na listę. Może uda ci się jeszcze dopisać kolejne twoje atuty? Ilekroć czujesz się „beznadziejny”, spójrz na te listy zalet i osiągnięć. To wzmocni twoją pewność siebie.

Wiele osób ma trudności z pozytywnym myśleniem o sobie. Jeszcze trudniej jest im dobrze mówić o sobie i przedstawiać swoje osiągnięcia oraz zalety – zwłaszcza przed rekruterem. Osobie, która utraciła pracę, jest jeszcze trudniej widzieć swoje mocne strony i zachować pewność siebie. Kluczem jest ciągłe budowanie poczucia swojej własnej wartości i poczucia sprawstwa (czyli przekonanie, że mam wpływ na to, co się ze mną dzieje). To pozwala zachować pewność siebie i wiarę we własne siły nawet, gdy tracimy pracę.

Anna Daria Nowicka – socjolog, doradca HR,