Jaka forma zatrudnienia: etat czy działalność?

Przeczytaj także: Samozatrudnienie: wady i zalety

Oczami pracownika

Oceniając wybór formy zatrudnienia od strony potencjalnego pracownika, wydaje się, że zdecydowanie większą ochronę zapewni mu umowa o pracę wraz z całym systemem prawa pracy regulującym w sposób bezwzględnie obowiązujący rozwiązywanie stosunku pracy, zmianę treści umowy o pracę, ochronę wynagrodzenia, system urlopów wypoczynkowych czy wreszcie szereg instytucji chroniących pracowników w związku z rodzicielstwem (urlopy macierzyńskie i „tacierzyńskie”, urlop wychowawczy itp.). Z drugiej jednak strony stosunek pracy rodzi większą zależność i podległość służbową, konieczność wykonywania poleceń pracodawcy (o ile dotyczą zakresu obowiązków pracownika), konieczność pracy w wybranym przez pracodawcę miejscu i czasie, może też spowodować „chwilową” (do trzech miesięcy – art. 42 § 4 Kodeksu pracy) zmianę rodzaju wykonywanej pracy a nawet miejsca jej świadczenia, łącznie ze zmianą miasta na inny region kraju.

O ile w przypadku umowy o pracę większość praw i obowiązków pracowniczych jest w sposób bezwzględnie obowiązujący uregulowana w Kodeksie pracy i, co do zasady, można je modyfikować tylko na korzyść pracownika, to w przypadku „samozatrudnienia” sytuacja ulegnie odwróceniu – tutaj zakres i rodzaj uprawnień „pracowniczych” zależeć będzie od tego, co strony uzgodnią w umowie. Ponadto warto zwrócić uwagę, że o ile ciężar rozliczeń z ZUS-em i Urzędem Skarbowym w przypadku stosunku pracy spoczywa na pracodawcy, to w przypadku „samozatrudnienia” taki „pracownik” musi sam się rozliczać. Jeżeli jego pracodawca będzie chciał otrzymywać faktury VAT, to będzie musiał wystawiać faktury. Ponadto z otrzymanego na podstawie faktury VAT wynagrodzenia będzie musiał odprowadzić podatek VAT, sam z tego opłacić składki ZUS, czy wreszcie zapłacić podatek dochodowy.