Emerytura - dla kogo, na jakich warunkach?

Przeczytaj także: Wniosek o emeryturę załatwisz w czasie e-wizyty

Odpowiedź zależy od wieku pytającego. Są bowiem dwa rodzaje emerytur: emerytury ustalane według starych zasad dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. i nowe, wprowadzone przepisami reformy emerytalnej, dla urodzonych po 31 grudnia 1948 r.

"Stara" emerytura przysługuje ubezpieczonym, którzy osiągnęli tzw. powszechny wiek emerytalny i mają wymagany staż pracy. Dla kobiety ten powszechny wiek wynosi 60 lat a wymagany staż ubezpieczeniowy (czyli tzw. okresy składkowe i nieskładkowe) co najmniej 20 lat. Mężczyźni muszą przekroczyć 65 lat oraz zgromadzić co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Na "starych" zasadach przyznaje się także prawo do wcześniejszych emerytur (oprócz osób urodzonych przed 1949 r. mają do nich prawo także osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. o ile do końca 2007 r. spełnią warunki wymagane do tej emerytury).

Wysokość "starego" świadczenia zależy od wysokości tzw. podstawy wymiaru emerytury (czyli procentowego stosunku zarobków wnioskodawcy do przeciętnego wynagrodzenia) oraz długości okresów składkowych i nieskładkowych (czyli, najogólniej mówiąc, długości stażu pracy). Do ustalenia podstawy wymiaru wnioskodawca sam wskazuje zarobki z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat sprzed roku, w którym złożono wniosek o emeryturę. Można również wykazać zarobki z 20 lat (nie muszą następować bezpośrednio po sobie) dowolnie wybranych z całego stażu pracy. Emerytura wynosi: 24 proc. kwoty bazowej (to tzw. część socjalna emerytury), po 1,3 proc. Podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy, po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych z uwzględnieniem pełnych miesięcy.

Emeryturę na "nowych" zasadach oblicza się osobom urodzonym po 1948 r. – o ile zdecydowały się przystąpić do nowego systemu – i obowiązkowo wszystkim urodzonym po 1968 r. Uzyskanie prawa do tej emerytury zależy tylko od osiągnięcia wieku emerytalnego (60 lat kobieta i 65 lat mężczyzna). Wysokość tej emerytury zależy głównie od kwoty zgromadzonych składek emerytalnych na indywidualnym koncie w ZUS (czyli tzw. I fi larze) oraz w otwartych funduszach emerytalnych (czyli tzw. II fi larze).

Osobom urodzonym po 1948 r., które nie miały obowiązku przystąpienia do nowego systemu i nie zrobiły tego, ale nie przeszły na emeryturę na starych zasadach, ZUS obliczy świadczenie według tzw. systemu mieszanego.


Artykuł pochodzi z magazynu informacyjnego "" nr 6(9)