Jak sztuczna inteligencja może wpłynąć na wynagrodzenia?

Przeczytaj także: Kto się boi sztucznej inteligencji?

Jak sztuczna inteligencja zmieni rynek pracy?

Sytuacja na rynku pracy dosyć szybko się zmienia. Do niedawna wydawało się, że sztucznej inteligencji (SI) najtrudniej będzie zastąpić zawody umysłowe. Obecnie dużo źródeł uważa to za nieprawdę. Technologia projektowana jest w taki sposób, by wykonywać jak najwięcej zadań związanych z kreatywnością czy podejmowaniem decyzji. Poniższy wykres zestawia ze sobą informacje o tym, jakie było prawdopodobieństwo automatyzacji różnych aktywności zawodowych, gdy nie istniała jeszcze generatywna sztuczna inteligencja (rok 2017), a jakie jest ono obecnie. Generatywną SI można rozumieć jako SI, która potrafi tworzyć treści audio, wideo czy tekst. Jej najpopularniejszymi przykładami są Chat GPT, MidJourney oraz DALL-E 2.

W zawodach polegających na wykorzystywaniu wiedzy eksperckiej oraz zarządzaniu talentami można dostrzec największą różnicę między prawdopodobieństwem automatyzacji sprzed ery generatywnej SI, a rokiem 2023. Na samą automatyzację najbardziej narażeni są jednak pracownicy odpowiedzialni za przetwarzanie danych. Prawdopodobieństwo zastąpienia ich pracy przez SI wynosi 91%. Ponadto dane z wykresu potwierdzają, że generatywna SI w ogóle nie zwiększa automatyzacji zawodów związanych z pracą fizyczną. Wszystkie te informacje trzeba jednak interpretować ostrożnie. Miejmy na uwadze, że są to tylko przewidywania. Często oparte właśnie na obliczeniach wykonanych przez sztuczną inteligencję.

Tempo automatyzacji a poziom wynagrodzeń

Automatyzacja prawdopodobnie nastąpi szybciej w gospodarkach rozwiniętych, gdzie ogólny poziom wynagrodzeń jest wysoki. Nawet jeśli w jakimś kraju istnieje wysoki potencjał automatyzacji pracy, koszty takiego działania muszą być zestawione z wynagrodzeniami pracowników. W takich państwach jak Chiny, Indie czy Meksyk, gdzie zarobki są niższe, automatyzacja nastąpi wolniej niż w państwach o wyższych wynagrodzeniach (USA, Niemcy, Japonia). Polska znajduje się gdzieś pośrodku tej skali. Według danych Eurostatu jesteśmy na 17. miejscu w Unii Europejskiej, jeśli chodzi o siłę nabywczą pieniądza. Dla porównania Niemcy znajdują się na miejscu czwartym.

Poprzednie generacje technologii automatyzującej ludzką pracę zazwyczaj najsilniej dotykały zawody o wynagrodzeniach znajdujących się w środku rozkładu dochodów. W przypadku generatywnej SI wyższe ryzyko automatyzacji istnieje jednak dla stanowisk, gdzie wynagrodzenia są wysokie – wśród tzw. pracowników wiedzy. Niesie to za sobą większe korzyści ekonomiczne, a generatywna SI zaoferowała w tej kwestii wiele możliwości.

Wynagrodzenia w zawodach łatwych i trudnych do zastąpienia

Powyższe twierdzenia pochodzą z raportu McKinsey & Company. Pora zestawić je z danymi pochodzącymi ze strony willrobotstakemyjob.com, która umożliwia oszacowanie jaka jest szansa, że wybrany zawód zostanie w przyszłości zautomatyzowany. Autorzy jednak sami zaznaczają – narzędzie nie jest idealne, ale pozwala tworzyć poglądowe porównania. Trzeba również pamiętać, że te dane odnoszą się do rynku pracy i wynagrodzeń w USA.

Zawody o najwyższym ryzyku automatyzacji (oszacowanym na 100%) otrzymują wynagrodzenie zazwyczaj poniżej ogólnokrajowej mediany. Na poniższym wykresie są przykłady takich zawodów. Wyjątkiem od reguły jest analityk kredytowy, który mimo ogromnie dużej szansy na zautomatyzowanie, zarabia wciąż powyżej mediany. Z kolei zawody z najniższym ryzykiem automatyzacji (wyliczonym na 0%) znacznie przekraczają wspomnianą wartość wynagrodzenia. Można się pokusić o stwierdzenie, że są to zawody przyszłości, ale o tym w dalszej części tekstu.

Zatrudnienie w łatwo zastępowalnych zawodach będzie naturalnie spadać. Dobrym przykładem jest tutaj wspomniany analityk kredytowy. Mimo, że mediana jego wynagrodzenia jest wyższa niż mediana ogólnokrajowa w USA, to przewiduje się, że do 2031 zatrudnienie na tym stanowisku spadnie o 2,5%. Jest to jedna z oznak przyszłej automatyzacji. Dla przykładu, liczba telemarketerów również spadnie, ale bardziej gwałtownie, bo aż o 18,2%. Przewiduje się, że zatrudnienie w zawodach trudno zastępowalnych będzie natomiast rosnąć. Do 2031 roku liczba fizjoterapeutów powinna się zwiększyć o 16,9%, a położnych o 7,5%.

Jakie są zawody przyszłości?

Czytając to wszystko, można zacząć się zastanawiać, które zawody stwarzają najlepsze perspektywy na przyszłość. Są to tak zwane zawody przyszłości i można rozumieć je jako stanowiska, które:

• są wysoko wynagradzane (powyżej mediany ogólnokrajowej),
• trudno jest zastąpić (poniżej 20% szansy na automatyzację),
• rozwijają się (przynajmniej 8% wzrostu liczby zatrudnionych do roku 2031).

Pięć zawodów przyszłości w USA uszeregowanych według wynagrodzenia to:

Przy planowaniu kariery zawodowej warto wziąć pod uwagę wspomniane kryteria. Będzie się to wiązało nie tylko ze stabilnością zatrudnienia, ale i wyższym wynagrodzeniem. Wychodzi więc na to, że nowe technologie warto wykorzystać na swoją korzyść i doskonalić przede wszystkim to, co w człowieku unikatowe. Wśród 10 cech, którą są najsilniej skorelowane z najtrudniej zastępowalnymi zawodami, znajdziemy m.in.: twórcze myślenie, wrażliwość społeczną czy rozwiązywanie złożonych problemów Są to zdolności, których sztuczna inteligencja jeszcze długo nie będzie potrafiła zastąpić.

Szymon Cogiel
Sedlak & Sedlak

Bibliografia:

• managerplus.pl/czy-zakochalismy-sie-w-sztucznej-inteligencji-41509
  [dostęp: 6.07.2023];
• McKinsey & Company „The economic potential of generative AI” [dostęp: 6.07.2023];
• money.pl/gospodarka/wynagrodzenia-przykra-prawda-o-zarobkach-oto-jak-polska-wypadaja-na-tle-europy-6856493116230560a.html [dostęp: 6.07.2023];
• willrobotstakemyjob.com [dostęp: 6.07.2023].