Płaca minimalna w krajach Unii Europejskiej

Przeczytaj także: Płaca minimalna w UE - Luksemburg prowadzi

Wartość nominalna

Pod względem nominalnej wartości płacy minimalnej, wyrażonej w euro, Polska zajmuje obecnie 13. pozycję wśród 22 krajów Unii Europejskiej. Najwyższa stawka wynagrodzenia minimalnego obowiązuje w Luksemburgu (1 999 EUR) i jest ona prawie 4 razy wyższa niż w Polsce. Najniższe wynagrodzenie minimalne funkcjonuje w Bułgarii – 261 EUR. Jest to zaledwie 52% stawki obowiązującej w Polsce.

Płaca minimalna według PPS

Rozbieżności między państwami pod względem wysokości płacy minimalnej stają się znacznie mniejsze po uwzględnieniu różnic w poziomie cen. Według parytetu siły nabywczej, Polska zajmuje 11. pozycję wśród krajów Unii Europejskiej pod względem wartości płacy minimalnej. W zestawieniu tym znacznie zmniejsza również dystans do lidera – płaca minimalna wg PPS w Luksemburgu jest już jedynie 1,8 razy wyższa od tej w Polsce.

Płaca minimalna a PKB

Poziom rozwoju gospodarczego jest jednym ze wskaźników makroekonomicznych mających wpływ na kształt płacy minimalnej. W 2016 roku Polska zajmowała 14. miejsce w UE pod względem wynagrodzenia minimalnego, a 16. pod względem poziomu PKB na mieszkańca (wyrażonego w PPS). Cztery kraje o wyższym PKB na mieszkańca mają niższe wynagrodzenie minimalne niż w Polsce. Są to Czechy, Estonia, Litwa i Słowacja. Oznacza to, że nasz kraj gwarantował najsłabiej zarabiającym większe bezpieczeństwo niż niektóre zamożniejsze gospodarki.

Dynamika płacy minimalnej

W 2018 roku w zaledwie 2 spośród 22 uwzględnionych w rankingu państw, wynagrodzenie minimalne po uwzględnieniu poziomu inflacji pozostało na takim samym poziomie jak w roku poprzednim. Były to Grecja i Niemcy. Z kolei Rumunia jest państwem, w którym dynamika płacy minimalnej, po uwzględnieniu wskaźnika inflacji, wzrosła aż o 52%. Polska należy do grupy 20 państw, w których wartość realna wynagrodzenia minimalnego, po uwzględnieniu wskaźnika inflacji, wzrosła. Wzrost ten wyniósł 5%.

W okresie 2015-2018 płaca minimalna w wartościach bezwzględnych najszybciej wzrosła w Rumunii (o 190 EUR). Dynamika wzrostu płacy minimalnej w tym kraju również była najwyższa i w omawianym okresie wyniosła blisko 88%. Kolejno pod względem dynamiki wzrostu znalazły się Czechy (44%) oraz Bułgaria (42%). Polska w tym zestawieniu uplasowała się na 8. miejscu. Na końcu zestawienia znalazły się Grecja (płaca minimalna utrzymuje się na tym samym poziomie), Wielka Brytania (wzrost o 2%) i Francja (wzrost o 3%).

Największy wzrost wartości realnej wynagrodzenia minimalnego zanotowano w Rumunii. Realna wartość płacy minimalnej, w latach 2015-2018, wzrosła tam aż o 91%. Z kolei w Grecji realna wartość płacy minimalnej w omawianym okresie spadła o 1,6%.

Zarówno płaca minimalna jak i przeciętne miesięczne wynagrodzenie w Polsce rosną. Dynamika płacy minimalnej jest jednak większa. Oznacza to, że jej wysokość rośnie szybciej niż wynagrodzenia przeciętnego. Płace minimalne w 2008 roku wzrosły w relacji do roku poprzedniego aż o 20%, zaś płace średnie o 9% przy inflacji wynoszącej 4,2%. Duży wzrost płac minimalnych wystąpił również w kolejnym badanym roku. Od 2011 roku wzrost płacy minimalnej systematycznie wyprzedzał wzrost przeciętnych wynagrodzeń brutto w gospodarce narodowej. W całym tym okresie zarówno płace minimalne, jak i średnie, rosły również w ujęciu realnym.

Udział płacy minimalnej w średnich zarobkach

Szybszy przyrost płac minimalnych niż średnich wynagrodzeń spowodował wzrost udziału płacy minimalnej w płacach średnich. Oznacza to zbliżanie się płacy minimalnej do płacy godziwej. Jednak ze względu na wciąż sporą rozpiętość między tymi wielkościami, w większości krajów Unii nie można utożsamiać wynagrodzenia minimalnego z płacą godziwą. Według Rady Europy, wynagrodzenie godziwe powinno kształtować się na poziomie 50-60% płacy średniej w danym kraju (Europejska Karta Społeczna, 1961).

Stosunek płacy minimalnej do przeciętnych zarobków w naszym kraju ma podobną wartość jak w innych krajach europejskich. Płaca minimalna w Polsce w 2016 roku stanowiła 46,2% średniego wynagrodzenia. Dane z Eurostatu pokazują, że w 2016 roku, wśród krajów Unii Europejskiej, udział płacy minimalnej w średnim wynagrodzeniu przekroczył 50% jedynie w przypadku Słowenii oraz Litwy.

W okresie od 2009 do 2016 roku udział płacy minimalnej w średnim wynagrodzeniu miesięcznym wzrósł w Polsce o 10,7%. W większości krajów uwzględnionych w rankingu wskaźnik ten wzrósł. Jedynie w Holandii, Hiszpanii oraz na Malcie zmalał.

Odsetek osób otrzymujących minimalne wynagrodzenie

Odsetek pracowników, których zarobki są na poziomie płacy minimalnej, jest bardzo różny w zależności od kraju. Najnowsze dane Europejskiego Urzędu Statystycznego pochodzą z 2014 roku. Eurostat oszacował odsetek osób pobierających minimalne wynagrodzenie dzięki powiązaniu danych z dwóch ostatnich badań struktury wynagrodzeń, które są przeprowadzane co cztery lata, z poziomem płac minimalnych obowiązujących w tym czasie (październik 2010 roku i 2014 roku).

W październiku 2014 roku w czterech spośród państw członkowskich UE, w których obowiązuje płaca minimalna, odsetek pracowników zarabiających mniej niż 105% krajowej płacy minimalnej przekraczał 10%. Były to następujące państwa: Słowenia (19,1 %), Rumunia (15,7 %), Portugalia (13%) i Polska (11,7 %). W Belgii i Hiszpanii odnotowano najniższy odsetek osób, których zarobki były niższe niż 105 % krajowej płacy minimalnej – odpowiednio 0,4% i 1%.

Podsumowanie

Obecny poziom płacy minimalnej w Polsce jest stosunkowo wysoki. Dodatkowo dynamika wzrostu udziału płacy minimalnej w przeciętnym wynagrodzeniu w latach 2015-2018 była w Polsce jedną z najwyższych w krajach Unii Europejskiej. Od 2011 roku dynamika wzrostu płacy minimalnej jest większa od dynamiki wzrostu średniego wynagrodzenia. Tym samym zwiększa się udział płacy minimalnej w średnim wynagrodzeniu. Jest to pozytywny skutek, powodujący że płaca minimalna zbliża się do poziomu płacy godziwej. Szczególnie biorąc pod uwagę wysoki odsetek osób otrzymujących wynagrodzenie minimalne w naszym kraju.