Dla kogo świadczenie przedemerytalne?

Przeczytaj także: Dorabianie do świadczenia lub zasiłku przedemerytalnego. Rozlicz się z ZUS do 31 maja

W myśl art. 39 kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę swojemu etatowemu pracownikowi, jeżeli brakuje mu nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego. Zakaz wypowiadania umowy osobie w wieku przedemerytalnym dotyczy każdej umowy o pracę, bez względu na to, czy jest ona zawarta na czas określony, czas nieokreślony czy na okres próbny. Jednak zakaz nie chroni pracownika przed rozwiązaniem umowy terminowej w momencie, gdy upływa czas, na który została zawarta. Także w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy przyszły emeryt pozostaje bez ochrony.

Kto może się starać o świadczenie przedemerytalne w ZUS?

- To świadczenie jest przede wszystkim dla osób, które były zatrudnione na umowę o pracę i nie ze swojej winy ją straciły. Fachowo mówimy, że „rozwiązały stosunek pracy lub stosunek służbowy z przyczyn dotyczących zakładu pracy” – mówi Grażyna Tichoniuk zastępca dyrektora oddziału ZUS we Wrocławiu.

Kolejna grupa uprawniona do świadczenia przedemerytalnego, to przedsiębiorcy, którzy prowadzili działalność, przez co najmniej dwa lata aż do ogłoszenia upadłości przez sąd. Co ważne, za cały okres prowadzonej działalności muszą mieć opłacone składki na ubezpieczenia społeczne.

- O świadczenie mogą się starać także osoby, które pobierały rentę z tytułu niezdolności do pracy nieprzerwanie, przez co najmniej pięć lat i ich prawo do renty ustało. Oczywiście powód pozostawania bez pracy to jedno. Trzeba też spełnić szereg innych warunków, dotyczących wieku i stażu ubezpieczeniowego – zastrzega Dyrektor Tichoniuk.

Jak rozumieć utratę pracy „z przyczyn dotyczących pracodawcy”.

Możemy tu mówić o „przyczynach dotyczących pracodawcy” w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia. Chodzi między innymi o likwidację zakładu pracy, jego upadłość, zwolnienia grupowe, likwidację konkretnych stanowisk pracy z powodów ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych.

- To tylko przyczyny, które są najbardziej powszechne, a przecież jest jeszcze szereg innych, dotyczących pracodawcy, które również będą dawały podstawę do ubiegania się o świadczenie przedemerytalne jak choćby jego niewypłacalność – mówi Grażyna Tichoniuk.

Świadczenie przedemerytalne pierwszy krok

Przede wszystkim od należy uważnie przeczytać swoje świadectwo pracy. To w nim były pracodawca wskazuje podstawę prawną rozwiązania stosunku pracy i przyczynę zwolnienia. Przyczynę rozwiązania umowy pracodawca może też wskazać w osobnym zaświadczeniu. To bardzo ważne, bo od powodu utraty pracy zależy prawo do świadczenia.

Krok drugi

Udajemy się do urzędu pracy i rejestrujemy, jako osoba bezrobotna. Warto pamiętać, że szansę na świadczenie przedemerytalne mają osoby, które po zwolnieniu pobierały zasiłek dla bezrobotnych. Okres pobierania zasiłku musi wynosić, co najmniej 180 dni. W tym czasie nie można bez powodu odmówić przyjęcia odpowiedniej oferty pracy. Po tym okresie urząd pracy wydaje zaświadczenie, w którym te fakty potwierdza. Następnie trzeba wypełnić wniosek o świadczenie przedemerytalne. Dostarczamy go do ZUS-u w ciągu 30 dni od wydania zaświadczenia przez urząd pracy. Do wniosku dołączamy dokumenty, które potwierdzają przebyty staż ubezpieczeniowy. Oczywiście dostarczamy tylko te dokumenty, których wcześniej nie składaliśmy w ZUS.

- Jeszcze jedna ważna sprawa – w dniu złożenia wniosku o świadczenie przedemerytalne nadal powinniśmy być zarejestrowani w urzędzie pracy, jako osoby bezrobotne – uprzedza Dyrektor Grażyna Tichoniuk.

Staż ubezpieczeniowy niezbędny do uzyskania świadczenia przedemerytalnego

W każdym przypadku musi on wynosić, co najmniej 6 miesięcy u tego pracodawcy, który nas zwolnił. Dalsze warunki zależą od powodu rozwiązania umowy i wieku danej osoby.

Pierwsza grupa to zwolnieni z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy. Do dnia rozwiązania stosunku pracy kobieta musi mieć ukończone, co najmniej 56 lat, a mężczyzna – 61 lat. Wymagany staż ubezpieczeniowy (a dokładniej okresy składkowe i nieskładkowe) to w tym przypadku, co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Osoby młodsze (bez względu na wiek) muszą udowodnić odpowiednio dłuższy staż liczony do końca roku poprzedzającego zwolnienie: kobiety – 34 lata, mężczyźni – 39 lat.

W drugiej grupie, czyli zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, warunki wieku i stażu są trochę inne. Do dnia rozwiązania stosunku pracy kobieta powinna mieć ukończone 55 lat, a mężczyzna – 60 lat. Wtedy wymagany staż wynosi dla kobiety 30 lat, dla mężczyzny – 35 lat. Jeśli natomiast są młodsi (bez względu na wiek), to do dnia rozwiązania stosunku pracy muszą udowodnić dłuższy staż: 35 lat – kobieta, 40 lat – mężczyzna.

Wysokość świadczenia przedemerytalnego

ZUS wypłaca je w kwocie ryczałtowej ze środków Funduszu Pracy. Świadczenie wynosi obecnie 1029,86 zł brutto. Jego wartość jest waloryzowana, tak jak emerytury, od 1 marca każdego roku. Osoba, która przebywa na świadczeniu przedemerytalnym może sobie dorabiać. Trzeba jednak pamiętać o tzw. kwotach granicznych zarobków. Przekroczenie niższej z nich powoduje zmniejszenie świadczenia przedemerytalnego. Przekroczenie wyższej skutkuje zawieszeniem wypłaty. Niższa kwota graniczna wynosi obecnie 975 zł brutto miesięcznie, wyższa – 2729,90 zł brutto miesięcznie. Będą obowiązywać do końca lutego 2017 roku. Trzeba też pamiętać o rozliczaniu się z dodatkowych przychodów w ZUS-ie.

ZUS wypłaca świadczenie do momentu, gdy dana osoba ukończy powszechny wiek emerytalny albo otrzyma prawo do wcześniejszej emerytury lub renty. Prawo do świadczenia ustaje też, jeśli świadczeniobiorca stanie się właścicielem, co najmniej 2 hektarów przeliczeniowych użytków rolnych.