Ile zarabia pielęgniarka w Polsce?

Przeczytaj także: Ile zarabia pielęgniarka?

Według danych Centralnego Rejestru Pielęgniarek i Położnych (CRPiP) na dzień 31 grudnia 2014 roku w Polsce zarejestrowanych było 282 522 osób uprawnionych do wykonywania zawodu. Liczba kobiet w tym gronie wynosi 277 334 osoby, co stanowi ponad 98%. Pielęgniarki, obok zawodu nauczyciela są najbardziej sfeminizowaną grupą zawodową w Polsce (GUS, 2014). W październiku 2014 roku w Polsce zatrudnionych było 148 000 pielęgniarek z tego 126 600 osób w sektorze publicznym (GUS, 2016). Na przestrzeni lat 2008-2014 liczba pań posiadających uprawienia do wykonywania zawodu regularnie powiększała się, co należy ocenić, jako zjawisko pozytywne. Niczego pozytywnego nie można powiedzieć jednak o średniej wieku omawianej grupy zawodowej, która również rosła w tym okresie. W 2013 roku średnia ta przekroczyła 48 lat i w porównaniu do 2008 roku wzrosła o ponad 4 lata. Pielęgniarki należą, zatem do szybko starzejącej się grupy zawodowej.

Z danych odnoszących się do struktury wiekowej pielęgniarek wynika, że największą grupę stanowią osoby w wieku 46-50 (ponad 17% ogółu). Z poniższej tabeli wyraźnie wynika, iż w zawodzie tym najmniej jest ludzi młodych. W przedziałach wiekowych 21-25, 26-30 i 31-35 lat jest ich około 4%. Najstarsza grupa wiekowa, tj. powyżej 65. roku życia stanowi natomiast 5,28% ogółu. Wyższy wskaźnik najstarszej grupy wiekowej w odniesieniu do najmłodszej świadczy o braku prostej zastępowalności pokoleniowej, co w przyszłości przełoży się na zmniejszenie liczebności ogółu pielęgniarek.

Dostępność usług pielęgniarskich

Poza ogólną liczbą pielęgniarek istotna jest również ich liczba w przeliczeniu na 1 000 mieszkańców. Wskaźnik ten umożliwia porównywanie dostępności usług pielęgniarskich pomiędzy poszczególnymi województwami, jak i państwami. Według informacji zawartych w Raporcie Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych w Polsce w 2013 roku na tysiąc obywateli przypadało średnio 4,8 pielęgniarek. Najlepiej pod tym względem sytuacja wyglądała w województwie śląskim, gdzie wskaźnik ten wyniósł 5,6. Na szarym końcu znalazło się województwo wielkopolskie, gdzie na tysiąc obywateli przypadało 3,9 pielęgniarek (OZZPIP, 2015). Prognozy Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych w tym względzie nie są optymistyczne. Według nich wskaźnik ten będzie sukcesywnie spadał i w 2020 roku wyniesie 4,7 pielęgniarek na 1 000 obywateli w skali kraju, a w przeciągu kolejnych 5 lat spadnie do poziomu 4,4 (NIPPIP, 2015).

Według danych OECD z 2013 roku w Polsce omawiany wskaźnik wynosił 5,3 i był on zdecydowanie poniżej średniej, która dla krajów OECD wyniosła 9,1. Wśród krajów Unii Europejskiej Polska znalazła się na czwartym miejscu od końca. Z grona krajów wspólnoty gorsza sytuacja miała miejsce tylko w Hiszpanii (5,1), na Łotwie (4,9) oraz w Grecji (3,6). Najlepiej w zestawieniu wypadła Szwajcaria (17,4) oraz Norwegia (16,7). Z krajów spoza Europy najwyższym wskaźnikiem poszczyć się mogą: Australia (11,5) oraz Stany Zjednoczone (11,1). Ostatnie miejsce w zestawieniu zajęła Kolumbia, gdzie na 1 000 mieszkańców przypadała zaledwie jedna pielęgniarka.

Wynagrodzenia pielęgniarek w Polsce – ujęcie prawne

Podstawowym aktem prawnym regulującym działanie publicznych zakładów opieki zdrowotnej w tym również sposoby wynagrodzeń pracowników jest ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U.91.91.408). Ustawa ta jednak w bardzo wąskim zakresie reguluje kwestie wynagrodzeń, gdyż zgodnie z polskim ustawodawstwem to kierownik takiej placówki odpowiada za zarządzanie nią. Do jego kompetencji należą między innymi takie kwestie jak: zatrudnianie pracowników, wynagradzanie ich oraz powierzanie im obowiązków (Ministerstwo Zdrowia, 2014). Oznacza to, że płaca pielęgniarki w dużym stopniu zależy od kondycji ekonomicznej placówki, w której pracuje oraz sytuacji na danym rynku pracy. Wynagrodzenia te mogą więc być zróżnicowane w zależności od miejsca, w którym dana pielęgniarka pracuje.

Wynagrodzenia pielęgniarek w Polsce – ujęcie kwotowe

Jak podał GUS w październiku 2014 roku średnie, miesięczne wynagrodzenie pielęgniarek w kraju wyniosło 3 400 PLN brutto, przeciętne wynagrodzenie ogółem w tym samym czasie wyniosło 4 108 PLN. Oznacza to, że zarobki pielęgniarek w ujęciu nominalnym są o 708 złotych niższe (17%). Biorąc pod uwagę strukturę wynagrodzeń pielęgniarek, największa jego część to wynagrodzenie zasadnicze stanowiące 72%. Dodatki za pracę zmianową wyniosły 8,6% z kolei premie i nagrody – 4,4%. Udział pozostałych elementów składowych był marginalny (GUS, 2016).

Średnie wynagrodzenie pielęgniarek zmienia się wraz ze stażem pracy. Początkująca pielęgniarka otrzymywała 2 676 PLN, natomiast osoba pracująca na stanowisku powyżej 20 lat – 3 476 PLN.

Porównując wynagrodzenie pielęgniarek do innych zawodów związanych z ochroną zdrowia stwierdzić należy, że jest to słabo opłacana grupa zawodowa. Średnie wynagrodzenie specjalistów od spraw zdrowia to 4 222 PLN co oznacza, że wynagrodzenie pielęgniarek było o 822 PLN niższe. Najlepiej w tej branży opłacani są lekarze, których średnie wynagrodzenie jest ponad dwukrotnie wyższe od wynagrodzeń pielęgniarek. Lepiej zarabiają również lekarze stomatolodzy, których płaca jest wyższa około 1 500 PLN oraz ratownicy medyczni, którzy zarabiają o ok. 450 PLN więcej. Pensje położnych są porównywalne do zarobków pielęgniarek.

Interesujący jest również fakt, iż średnia pensja pielęgniarek pracujących w sektorze publicznym jest wyższa w stosunku do sektora prywatnego i wynosi odpowiednio: 3 444 PLN i 3 143 PLN.