Zasiłek opiekuńczy - kiedy i komu przysługuje?

Przeczytaj także: Zasiłek opiekuńczy na dziecko

Komu przysługuje zasiłek opiekuńczy?

Każdy objęty ubezpieczeniem chorobowym w ZUS może otrzymać zasiłek opiekuńczy. Przysługuje on:

• pracownikom
• członkom rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych,
• wykonującym pracę nakładczą,
• wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług
• wykonującym pozarolniczą działalność lub współpracującym z osobą, która prowadzi taką działalność,
• wykonującym odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
• odbywającym służbę zastępczą,
• duchownym

Kiedy masz prawo do zasiłku opiekuńczego?

Masz prawo do zasiłku opiekuńczego, jeśli musisz zaopiekować się dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny, a nikt inny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym nie może takiej opieki sprawować.

Opieki nie może sprawować osoba:

• całkowicie niezdolna do pracy,
• chora,
• niesprawna fizycznie lub psychicznie za względu na swój wiek,
• prowadząca gospodarstwo rolne,
• odpoczywająca po pracy na nocnej zmianie,
• prowadząca działalność,
• odmawiająca sprawowania opieki - jeśli nie jest zobowiązana do opieki na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeśli musisz się zaopiekować:

• dzieckiem, które nie ukończyło 8 lat, z powodu:
  • nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza
  • choroby niani, z którą masz zawartą umowę uaktywniającą, lub innego opiekuna dziecka
  • konieczności izolacji dziecka z powodu podejrzenia choroby zakaźnej
  • choroby lub porodu małżonka stale opiekującego się dzieckiem
  • pobytu w szpitalu małżonka stale opiekującego się dzieckiem
  
  
• dzieckiem niepełnosprawnym, z powodu:
  • choroby lub porodu małżonka stale opiekującego się dzieckiem
  • pobytu w szpitalu małżonka stale opiekującego się dzieckiem
• chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które nie ukończyło 18 lat;
• chorym dzieckiem;
• innym niż dziecko chorym członkiem rodziny.

Kiedy przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy?

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje ojcu nowo narodzonego dziecka lub innemu członkowi najbliższej rodziny, jeśli matka dziecka, która pobiera zasiłek macierzyński w czasie 8 tygodni po porodzie, nie może się nim opiekować ponieważ:

• przebywa w szpitalu lub innej placówce leczniczej i nie może osobiście opiekować się dzieckiem,
• ma orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym i stan zdrowia uniemożliwia jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem,
• porzuciła dziecko.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 8 tygodni życia.

Kiedy nie masz prawa do zasiłku opiekuńczego?

Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje za okres:

• w którym masz prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych,
• w którym korzystasz z urlopu bezpłatnego lub urlopu wychowawczego,
• w którym jesteś tymczasowo aresztowany lub odbywasz karę pozbawienia wolności,
• objęty zwolnieniem lekarskim, w czasie którego pracowałeś lub wykorzystywałeś to zwolnienie niezgodnie z jego celem, co zostało stwierdzone w czasie kontroli.

Okres wypłaty zasiłku opiekuńczego

Zasiłek opiekuńczy przysługuje na okres:

• 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opiekujesz się zdrowym dzieckiem do lat 8 lub chorym dzieckiem do lat 14, w tym także dzieckiem niepełnosprawnym w tym wieku, albo
• 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opiekujesz się dzieckiem w wieku ponad 14 lat lub innym chorym członkiem rodziny,
• 30 dni w roku kalendarzowym, jeśli opiekujesz się:
  • chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 14 lat ale nie ukończyło 18 lat, albo
  • dzieckiem niepełnosprawnym, które ukończyło 8 lat ale nie ukończyło 18 lat, jeśli w wyniku porodu, choroby albo pobytu w szpitalu Twojego małżonka lub rodzica Twojego dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem, nie mogą oni opiekować się dzieckiem niepełnosprawnym.
  
  Do limitu 60 i 14 dni w roku kalendarzowym nie jest wliczany okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego.

Ile wynosi zasiłek opiekuńczy?

Miesięczny zasiłek opiekuńczy wypłaca się w kwocie 80% podstawy wymiaru zasiłku. Jest on wypłacany za każdy dzień sprawowania opieki, także za dni ustawowo wolne od pracy.

Podstawa wymiaru zasiłku opiekuńczego dla pracowników

W przypadku pracowników podstawą wymiaru zasiłku opiekuńczego jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone:

• za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy lub
• za wszystkie miesiące ubezpieczenia, jeśli trwa ono krócej niż rok.

Jeśli pracownik jest zatrudniony i ubezpieczony krócej niż miesiąc, to do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się:

• wynagrodzenie miesięczne określone w umowie o pracę lub innej, jeżeli przysługuje mu wynagrodzenie stałe,
• wynagrodzenie, które pracownik osiągnąłby, gdyby przepracował pełny miesiąc kalendarzowy, jeżeli pracownik otrzymuje wynagrodzenie zmienne.

Dla pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy podstawa wymiaru nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia.

Podstawa wymiaru zasiłku opiekuńczego dla ubezpieczonych niebędących pracownikami

Dla osób niebędących pracownikami podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętny przychód za okres 12 miesięcy poprzedzających powstanie niezdolności do pracy.

Jak otrzymać zasiłek opiekuńczy?

Aby otrzymać zasiłek opiekuńczy, należy złożyć stosowny wniosek.

Jeśli sprawujesz opiekę nad dzieckiem, złóż wniosek na druku Z-15A.


Jeśli sprawujesz opiekę nad innym niż dziecko chorym członkiem rodziny, złóż wniosek na druku Z-15B.


Jeśli opiekujesz się chorym dzieckiem lub chorym członkiem rodziny powinieneś dostarczyć także zwolnienie lekarskie:

• w formie dokumentu elektronicznego (e-ZLA),
• na formularzu wydrukowanym z systemu teleinformatycznego,
• w formie wydruku zaświadczenia wystawionego elektronicznie (wydruk e-ZLA)

Dodatkowo, w zależności od sytuacji na podstawie której przyznany ma być zasiłek opiekuńczy, konieczne będzie dostarczenie dodatkowych dokumentów. Przykładowo w przypadku zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły musisz złożyć oświadczenie. W przypadku konieczności izolacji dziecka z powodu podejrzenia o nosicielstwo choroby zakaźnej - decyzję inspektora sanitarnego.